زینک یا «روی» یکی از عناصر ضروری و حیاتی بدن است که گرچه به مقدار بسیار کم در بدن وجود دارد، اما نقش آن در حفظ سلامت عمومی غیرقابل انکار است. این ماده معدنی به عنوان یکی از مهم‌ترین ریزمغذی‌ها، در فعالیت بیش از ۳۰۰ نوع آنزیم بدن شرکت دارد و در فرآیندهای حیاتی همچون تقویت سیستم ایمنی، ترمیم بافت‌ها، رشد مو و ناخن، سلامت پوست، باروری و حتی عملکرد مغز نقش مستقیم ایفا می‌کند.
در دنیای پر استرس و تغذیه‌های ناهماهنگ امروزی، بسیاری از افراد دچار کمبود زینک هستند، وضعیتی که ممکن است خود را با علائمی مانند ریزش مو، خستگی مزمن، تضعیف سیستم ایمنی، مشکلات پوستی یا اختلال در باروری نشان دهد.
مکمل‌های زینک به عنوان یکی از مؤثرترین و پرکاربردترین مکمل ویتامین، به جبران این کمبود کمک کرده و از بروز عوارض ناشی از آن جلوگیری می‌کنند.
برخلاف تصور بسیاری از افراد، زینک همان آهن نیست، بلکه یک عنصر معدنی ضروری به نام روی (Zinc) است که در عملکرد بیش از ۳۰۰ نوع آنزیم در بدن نقش دارد. مقدار کل زینک در بدن تقریباً ۱٫۵ گرم در زنان و ۲٫۵ گرم در مردان است، اما همین مقدار اندک برای سلامت سیستم ایمنی، پوست، مو و باروری بسیار حیاتی است.
زینک جزء مکمل پوست مو ناخن در تمامی فرآیندهای حیاتی بدن مؤثر است. مهم‌ترین نقش‌های این عنصر شامل تقویت ایمنی، حفظ سلامت پوست، ترمیم زخم، کنترل ریزش مو و بهبود عملکرد باروری است. در ادامه به برخی از فواید اصلی زینک می‌پردازیم.
زینک یک قرص تقویت سیستم ایمنی بدن برای رشد و عملکرد سلول‌های ایمنی مانند نوتروفیل‌ها و لنفوسیت‌ها ضروری است. کمبود آن باعث کاهش مقاومت بدن در برابر عفونت‌ها و طولانی شدن دوره بیماری‌ها می‌شود. مصرف مکمل زینک می‌تواند پاسخ ایمنی را به‌ویژه در فصل سرما تقویت کند.
زینک در تولید کلاژن و بازسازی بافت‌های پوستی نقش مهمی دارد. در پروتکل‌های درمان زخم، پزشکان اغلب مکمل زینک را برای تسریع روند بهبودی توصیه می‌کنند.
کمبود زینک در کودکان باعث افزایش عفونت‌های روده‌ای و در نتیجه بروز اسهال می‌شود. از طرفی، مصرف مکمل زینک در کودکان مبتلا به اسهال مزمن باعث کاهش مدت و شدت علائم می‌گردد.
مصرف قرص یا شربت زینک در ۲۴ ساعت اول شروع سرماخوردگی می‌تواند طول مدت بیماری را کوتاه کند. این اثر به دلیل مهار تکثیر ویروس‌های سرماخوردگی (رینوویروس‌ها) در مجاری تنفسی است.
زینک یک قرص ضد ریزش مو برای سلامت فولیکول‌های مو ضروری است و کمبود آن باعث تضعیف تارهای مو و افزایش ریزش می‌شود. در صورتی که علت ریزش مو کمبود زینک باشد، مصرف مکمل زینک می‌تواند باعث توقف ریزش و افزایش ضخامت مو شود.
در مردان، زینک به حفظ سلامت بیضه، تولید اسپرم و ترشح تستوسترون کمک می‌کند. کمبود آن با کاهش کیفیت اسپرم و ناباروری ارتباط دارد.
در زنان نیز زینک در تخمک‌گذاری، تنظیم هورمون‌ها و سلامت بارداری نقش حیاتی دارد و کمبود آن می‌تواند خطر سقط یا ناهنجاری جنینی را افزایش دهد.
بهترین منابع غذایی زینک شامل گوشت قرمز، مرغ، میگو، تخم‌مرغ، دانه کدو، حبوبات و لبنیات است. اگر دریافت زینک از رژیم غذایی کافی نباشد، مصرف مکمل زینک توصیه می‌شود.
میزان نیاز روزانه بدن به زینک بسته به سن و جنس متفاوت است:
نوزادان: ۲ میلی‌گرم
کودکان ۴ تا ۸ سال: ۵ میلی‌گرم
نوجوانان پسر: ۱۱ میلی‌گرم
نوجوانان دختر: ۹ میلی‌گرم
مردان بالغ: ۱۱ میلی‌گرم
زنان بالغ: ۸ میلی‌گرم
زنان باردار: ۱۱ میلی‌گرم
زنان شیرده: ۱۲ میلی‌گرم
مکمل‌های زینک در ترکیبات مختلفی عرضه می‌شوند که از نظر جذب تفاوت دارند:
زینک گلوکونات: جذب بالا و رایج در مکمل‌های عمومی
زینک پیکولینات: بیشترین میزان جذب در مطالعات آزمایشگاهی
زینک سیترات: جذب مشابه گلوکونات
زینک اکساید: جذب کمتر، بیشتر در کرم‌های موضعی
زینک سولفات، استات و کارنوزین: فرم‌های دارویی تخصصی با اثرات درمانی متفاوت
برای جذب بهتر، زینک باید با معده خالی مصرف شود، یعنی یک ساعت قبل یا دو ساعت بعد از غذا. اگر باعث ناراحتی معده شود، می‌توان آن را همراه وعده غذایی میل کرد.
میزان مجاز مصرف زینک برای بزرگسالان ۴۰ میلی‌گرم در روز است. مصرف بیش از این مقدار ممکن است باعث تهوع، اسهال، سردرد یا کمبود مس شود.
برخی مطالعات نشان می‌دهند که زینک در متابولیسم و افزایش اشتها نقش دارد، اما فقط در افرادی که کمبود زینک دارند ممکن است باعث افزایش وزن شود. در افراد سالم، زینک باعث چاقی نمی‌شود.
در بازار ایران، مکمل‌های ایرانی و خارجی متنوعی وجود دارند.
برندهای ایرانی شامل زینک پلاس دانا، دینه، کارن، الحاوی، ایکس مارت و سندروس هستند.
برندهای خارجی شامل یونی‌زینک، زینک پاور، زینک پلاس یوروویتال، فلکسان و اولترازینک ویتابیوتیکس می‌باشند.
برای خرید مطمئن و اطلاع از قیمت روز قرص زینک، می‌توانید از فروشگاه آنلاین نوتریکالا تهیه کنید.نوتریکالا محصولات اورجینال را با ارسال سریع و مشاوره رایگان داروساز در اختیار مشتریان قرار می‌دهد.
۱. از کجا بفهمم کمبود زینک دارم؟
علائمی مانند ضعف ایمنی، ریزش مو، خشکی پوست، اسهال و تاخیر در ترمیم زخم نشانه کمبود زینک هستند.
۲. بهترین زمان مصرف زینک برای ریزش مو چه زمانی است؟
زمانی که با معده خالی مصرف شود، جذب بالاتری دارد، اما در صورت ناراحتی معده می‌توان همراه غذا استفاده کرد.
